Nadzieja w obliczu chaosu - Przewodnik po książce Everything is F*cked: Gdy pozostaje tylko nadzieja | Blog księgarni psychologicznej Sensus

Współczesny świat według Marka Mansona 

W świecie, w którym konsumpcjonizm osiągnął rekordowe rozmiary, pandemia nas zastraszyła i zamknęła w domach, a wojna w Ukrainie uświadomiła, że nie możemy nigdy czuć się bezpieczni, silniej przeżywamy swoje małe dramaty, cierpimy na bezsenność, stany lękowe, emocjonalną labilność. Czy jest dla nas nadzieja? Czy możemy cokolwiek zrobić?

Odpowiedzi warto poszukać w książce o dość wymownym tytule Everything is F*cked. Gdy pozostaje tylko nadzieja autorstwa Marka Mansona. To opublikowany nakładem wydawnictwa Sensus poradnik przetrwania we współczesnym świecie. Świecie, w którym wszystko jest „spieprzone”; w którym – zamiast lepiej – jest coraz gorzej. Odwołująca się do filozofii i psychologii treść ma być również bodźcem do własnych przemyśleń, które nie są oparte na iluzji (jak do tej pory), ale których podstawę stanowi Trudna Prawda, czyli – jak pisze autor – „milcząca świadomość, że w obliczu nieskończoności wszystko, na czym mogłoby nam zależeć, szybko staje się zerem”. Książka Marka Mansona, przeznaczona dla osób, które chcą wiedzieć więcej, żyć prawdziwiej, pełniej, zamiast tylko unikać beznadziei, nie jest łatwą lekturą. Obnaża bowiem niewesołą prawdę o nas samych i o Matrixie, w którym żyjemy. 

Czy jest dla nas nadzieja? 

Poradnik składa się z dwóch części. Pierwsza została poświęcona szeroko pojętej nadziei, druga zaś otwiera nam oczy na to, jak bardzo ten świat jest… spieprzony. Autor wyjaśnia pojęcie Trudnej Prawdy i dowodzi, że jesteśmy społeczeństwem potrzebującym nadziei. Co więcej, społeczeństwem, które się nią karmi i wokół niej buduje różnego rodzaju strategie przetrwania. 

Manson zauważa, że wszystko, co wiemy o sobie i świecie, wszystko, czemu nadajemy znaczenie, powstaje tylko po to, by utrzymać w nas nadzieję. A „nadzieja to jedyne, za co każdy z nas jest zdolny poświęcić życie”, to ona często świadczy o jakości naszego życia i staje się jego sensem. Bo przecież bez nadziei stajemy się nieszczęśliwi, poddajemy się egzystencjalnej rozpaczy. Całe (nie)szczęście, że przed tą beznadzieją ratuje nas mózg, tworząc różne iluzje, fałszywe narracje, wymyślone na nasz własny użytek. Co najgorsze, kiedy już je stworzymy, potrafimy przez wiele lat je dokarmiać, podtrzymywać, nawet jeśli okazują się dla nas destrukcyjne albo po prostu irracjonalne. Mimo to są wygodne, chronią bowiem nasz umysł przed Trudną Prawdą. Mamią nas obietnicami lepszej przyszłości i utwierdzają w przekonaniu, że jesteśmy w stanie osiągnąć wszystko. Albo prawie wszystko. 

Dzięki temu czujemy, że życie ma sens, że mamy jakiś cel, do którego możemy dążyć. I zamiast wartościowo wykorzystać tu i teraz, w którym jesteśmy, gnamy do przodu omamieni wizją realizacji tego celu i nadzieją, że uda się tego dokonać. Czy można zerwać z tym kłamstwem? Czy można przestać gonić za marchewką (celem) uwieszoną na końcu kija (w przyszłości)? Okazuje się, że tak, tyle że trzeba przyjąć Trudną Prawdę, a następnie budować nadzieję – nie wyrastającą z iluzji, ale zakorzenioną w rzeczywistości, opartą na realnych zasobach.

Pora na skok w dorosłość - mówi Mark Manson

Druga część książki z kolei traktuje o mózgu, dorastaniu, a także o tym, jak wygląda dorosłość. Autor pisze między innymi, dlaczego ludzie zatrzymują się na etapie młodzieńczych wartości i co jest potrzebne do tego, by wykonać skok w dorosłość. Przeczytamy również o współczesnym kryzysie dorosłości i o funkcjonujących w świecie systemach, w tym systemie „antykruchym”, który nie tylko nie rozpada się wskutek uderzeń i nacisków, ale zostaje dzięki nim wzmocniony. Znajdziemy tu ponadto rozważania dotyczące wolności (w tym tej pozornej) i algorytmów ułatwiających nam życie.

Sięgając po różnego rodzaju filozoficzne poglądy, czerpiąc z mądrości uczonych, opierając się na ideologiach, religii i polityce, Manson w przewrotny sposób pokazuje, jak zbudowany jest świat i jak my w nim funkcjonujemy. Demaskuje złudne przekonania, zakłamania, których źródłem jest mózg i jego pragnienie, by nas chronić przed prawdą, bólem i beznadzieją. 

Czy zatem mamy pogrążyć się w beznadziei i… pieprzyć wszystko? Choć to sugerowałby tytuł książki, z właściwą sobie ironią i dystansem autor apeluje: „Nie miej nadziei na lepsze. Po prostu bądź lepszy”. Niech więc lektura jego książki będzie przyczynkiem do tej zmiany na lepsze.